“ပုပ္စျပဳတဲ႔ မိန္းမနဲ႕ လူပ်ိဳသိုး ”

ပုပ္တယ္၊သိုးတယ္၊ နံေစာ္တယ္ ဆိုတာက အေပၚယံစကားလံုးအေနနဲ႕ ႀကားရတာလံုး၀အဆင္မေျပပါဘူး။
ျမန္မာစကားမွာေတာ႕ “လူပ်ိဳသိုး”လို႕ သံုးႀကတယ္။ “အပ်ိဳသိုး”လို႕ေတာ႕ သိပ္မႀကားဘူးပါဘူး။
ဂ်ပန္စကားကေတာ႕ “အသီးအႏွံ နဲ႕ မိန္းမ ဆုိရင္ နည္းနည္းပုပ္စျပဳတဲ႕ အခ်ိန္က အရသာအရွိဆံုး” တဲ႕။
ဒီစကားကုို တခ်ိဳ႕အသားႀကိဳက္သူေတြကလည္း “အသား နဲ႔ မိန္းမ ဆိုတာ ပုပ္ကာနီးက အေကာင္းဆံုး” တဲ႔။

ပုပ္တယ္၊ သိုးတယ္ ဆိုတာက အစားအစာေတြကိုေျပာတာျဖစ္သလို၊ လက္ေတြ႕မွာလည္း
သိုးျခင္း ၊ပုပ္ျခင္း ဆိုတဲ႕ စကားလံုးေတြဟာ ဘယ္ဘာသာစကားမွာမဆို တကယ္ကို စိတ္ပ်က္စရာဆိုေသာ္လည္း သူတုိ႕ဟာ တခါတရံမွာေတာ႕ေလးနက္ျပီး အႏွစ္သာရရွိတဲ႔ စကားလံုး ျဖစ္ေနျပန္တာကို ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ အေပၚမွာေဖၚျပခဲ႔တာကို ျပန္ေျပာရရင္ေတာ႕ ၊  ျမန္မာစကားက “လူပ်ိဳသိုး” ၊ ဂ်ပန္စကားက “မိန္းမ ဆုိရင္ နည္းနည္းပုပ္စျပဳတဲ႕ အခ်ိန္က အရသာအရွိဆံုး”တဲ႕။

ႀကိဳက္လို႕ပဲ တမင္ အခ်ဥ္ေဖါက္ ထားတာလား။
မႀကိဳက္လို႔ပဲ အပုပ္၊ အသိုးလို႔ေျပာတာလား။

ဒီလိုအေျပာအဆိုေတြကို ဘာသာေဗဒရွဳေထာင္႔ကေျပာမယ္ဆိုရင္ေတာ႕ “ တင္စားမွဳ ” ျပဳျခင္း ေပါ႕။

ဘာသာစကား တစ္ခုမွာ အေႀကာင္းအရာ ဒါမွမဟုတ္ အရာ၀တၱဳတစ္ခုကို ပိုမိုသေဘာေပါက္ေစခ်င္တဲ႔ အခါမွာ အျခားစကားလံုးတစ္ခုနဲ႕ တြဲဘက္၍ေသာ္လည္းေကာင္း ေျပာင္းလဲ၍ေသာ္လည္းေကာင္း သံုးႏွဳန္းႀကပါတယ္။

အဂၤလိပ္ဘာသာနဲ႕ metaphor လို႕ေခၚပါတယ္။ ဂရိဘာသာကဆင္းသက္လာတာပါ ။
Meta ＝ ---- ကိုေက်ာ္လြန္၍
-phorein ＝---- သယ္ေဆာင္သည္

ဆိုတာကေန ျဖစ္ေပၚလာတာပါ။
နံမည္ေက်ာ္ ဥပမာကေတာ႕ Shakespeare ရဲ႕ “ All the world's a stage….”

စကားလံုး တင္ျပပံု နည္းပညာတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ စကားလံုး တင္စားမွဳမ်ိဳးစံု ရွိပါတယ္။ စကားလံုးေတြနဲ႔ ခ်ည္းပဲမဟုတ္ပဲ အေရာင္၊ ပန္းခ်ီ ရုပ္ရွင္ ျပဇတ္၊ စတာေတြမွာလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။

ဘာသာစကားတစ္ခုနဲ႕ တစ္ခုရဲ႕ “တင္စားမွဳ” ေတြကလည္း တူတာမတူတာ အမ်ားႀကီးရွိသလို

ဘာသာစကားတူေသာ္လည္း လူတစ္ေယာက္နဲ႕ တစ္ေယာက္ရဲ႕ ေမြးဖြားႀကီးျပင္းျဖတ္သန္းလာရတဲ႕ အေတြ႕အႀကံဳေတြ ေႀကာင႔္လည္း “တင္စားမွဳ” မ်ားကို အဓိပါယ္ေကာက္ပံု၊ နားလည္ပံု ကလည္း ကြာျခားႏိုင္ပါတယ္။

ဥပမာေတြေျပာမယ္ဆိုရင္ ၊အဂၤလိပ္လုိ right hand ျမန္မာလို ညာလက္ရံုး ဆိုျပီး အားကိုးရတဲ႔သူကို ညာလက္နဲ႕ တင္စားတာ တူပါတယ္။ (ဘယ္သန္ေတြကဘယ္လို ေတြးမလဲ？)

တခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံေတြက “အမိႏိုင္ငံေတာ္” တခ်ိဳ႕ ႏိုင္ငံေတြကေတာ႔ “အဖႏိုင္ငံေတာ္” တဲ႕။

ဒီပို႕စ္က ကၽြန္မသင္ႀကားခဲ႔ရတဲ႕ ဘာသာေဗဒပညာရပ္ က

စိတ္၀င္စားစရာ အေႀကာင္းအရာတစ္ခုကို လက္ဆင္႔ကမ္းတာပါ။ “ပုပ္စျပဳတဲ႔ မိန္းမနဲ႕ လူပ်ိဳသိုး ” ရဲ႕ တိုက္ရိုက္အေႀကာင္းအရာမဟုတ္ပါဘူး။ တင္စားမွဳ ျပဳျခင္း၊ ဂ်ပန္ဘာသာနဲ႔ျမန္မာဘာသာ ဆက္ႏြယ္သည္႔ တင္စားမွဳ စကားလံုးမ်ား အသံုးျပဳျခင္း ဆိုတာေတြကို ဆက္စပ္သြားတာပါ။

တကယ္လုိ႕ စိတ္၀င္စားစရာ metaphor ေလးမ်ားရွိမယ္ဆိုရင္ ျပန္လည္ မ်ွေ၀ခဲ႔ပါဦးေေနာ္။

ကိုးကား
http://en.wikipedia.org/wiki/Metaphor
http://en.wikipedia.org/wiki/Onomasiology
ပံုေတြကို yahoo search ကကူးယူပါတယ္။